აპოკალიფსისი > განმარტება
I-VIII საუკუნეების მამათა და სხვა ავტორთა ბიბლიური კომენტარები
ახ. ქართ.:
1. შემდგომ ამისა, მომესმა ცაში მგრგვინავი ხმა, როგორც ხმა ურიცხვი ხალხისა, რომელიც ამბობდა: ალილუია! ხსნა, დიდება და ძალი ჩვენი ღვთისაა!
2. რადგანაც ჭეშმარიტი და სამართლიანია მისი განკითხვა, ვინაიდან განიკითხა დიდი მეძავი, თავისი სიძვით რომ გახრწნა ქვეყანა, და იძია მისი ხელიდან თავისი მონების სისხლი.
3. განმეორებით ითქვა: ალილუია! და მისი კვამლი ადის უკუნითი უკუნისამდე.
4. ოთხი ცხოველი და ოცდაოთხი უხუცესი დაემხნენ და თაყვანი სცეს ტახტზე მჯდომარე ღმერთს, და თქვეს: ამინ! ალილუია!
5. და გამოვიდა ხმა ტახტით, რომელმაც თქვა: აქებდეთ ჩვენს ღმერთს ყოველი მონა მისი და მოშიში მისი, მცირე თუ დიდი.
6. და მომესმა ხმა, როგორც დიდძალი ხალხის, მრავალი წყლისა და საზარი ქუხილის ხმა, რომელმაც თქვა: ალილუია! რადგანაც გამეფდა უფალი ღმერთი ჩვენი, ყოვლისმპყრობელი.
ძვ. ქართ.:
1. შემდგომად ამისა მესმა, ვითარცა ჴმაჲ დიდი ერისა მრავლისაჲ ცათა შინა, რომელნი იტყოდეს: ალელუჲაჲ, მაცხოვარებაჲ და ძალი და დიდებაჲ ღმრთისა ჩუენისაჲ!
2. რამეთუ ჭეშმარიტებით და სიმართლით არიან საშჯელნი მისნი, რამეთუ საჯა მეძავი იგი დიდი, რომელმან განხრწნა ქუეყანაჲ სიძვითა თჳსითა, და გამოიძია სისხლი მონათა თჳსთაჲ ჴელისაგან მისისა.
3. და მეორედ თქუეს: ალელუჲაჲ. და კუამლი მისი აღვალს უკუნითი უკუნისამდე.
4. და დავარდეს ოც და ოთხნი იგი მღდელნი და ოთხნი ცხოველნი და თაყუანის-სცეს ღმერთსა, მჯდომარესა საყდართა ზედა, და თქუეს: ამინ! ალელუჲა!
5. და ჴმაჲ გამოვიდა საყდრით, რომელი იტყოდა: აქებდით ღმერთსა ჩუენსა ყოველნი მონანი მისნი და მოშიშნი მისნი - მცირენი და დიდნი.
6. და მესმა ვითარცა ჴმაჲ ერისა მრავლისაჲ, და ვითარცა ჴმაჲ წყალთა მრავალთაჲ, და ვითარცა ჴმაჲ ქუხილთა ძლიერთაჲ, რომელნი იტყოდეს: ალელუჲა! რამეთუ სუფევს უფალი ღმერთი ჩუენი, ყოვლისა მპყრობელი.
***
მიმოხილვა: ბოროტების განადგურების კვამლი თან ერთვის ეკლესიის მიერ ღმრთის დიდებას (ტიკონიუსი, აპრინგიუსი, კესარიოს არლელი). სამმაგი ალილუიათი ადიდებენ წმინდანები სამებას და მის სამსჯავროს ბაბილონზე (ეკუმენიოსი, ანდრია კესარიელი). მცირენი - წმიდა საქმეებში წარმატებულნი არიან, ხოლო დიდნი - არიან წმინდანები (ეკუმენიოსი); დიდნი სიბრძნეს სრულყოფილთ უქადაგებენ, ხოლო მცირენი - ქრისტეს რძით არიან დაპურებულნი (პრიმაზიუსი).
ღმრთის დიდება ანგელოზთა მსახურების მსგავსია (ნიკიტა რემესიანელი, ეკუმენიოსი). ღმერთმა ყოველივე არსებული არაფრისგან შექმნა და მართლებად ქმნა ღირსნი (პრიმაზიუსი). ეკლესიის კავშირი ქრისტესთან - ეს არის კრავის ქორწილი (ანდრია კესარიელი).
***
1. შემდგომ ამისა, მომესმა ცაში მგრგვინავი ხმა, როგორც ხმა ურიცხვი ხალხისა, რომელიც ამბობდა: ალილუია! ხსნა, დიდება და ძალი ჩვენი ღვთისაა!
2. რადგანაც ჭეშმარიტი და სამართლიანია მისი განკითხვა, ვინაიდან განიკითხა დიდი მეძავი, თავისი სიძვით რომ გახრწნა ქვეყანა, და იძია მისი ხელიდან თავისი მონების სისხლი.
3. განმეორებით ითქვა: ალილუია! და მისი კვამლი ადის უკუნითი უკუნისამდე.
განადგურების კვამლი
ამ მეძავის შესახებ შემდეგ ნათქვამია: და მისი კვამლი ადის უკუნითი უკუნისამდე. რა თქმა უნდა, ვიდრე ეკლესიის მხრიდან მხიარული დიდება გრძელდება, ბოროტეულთა განადგურების კვამლიც რჩება. რადგან, როგორც კვამლი არ იქნება უცეცხლოდ, ისევე, სანამ ცეცხლია, კვამლიც იქნება. ვფიქრობ, რომ უფალმა ასეთი ღვთისმოსავი და ბოროტი ადამიანების მაგალითი მოგვცა მდიდრებისა და ღარიბების სახით (შეად. ლუკა 16:19-30. - რედ.).
ტიკონიუსი, ფრაგმენტები
ვამჩნევთ, რომ წმინდანებს უხარიათ მეძავ-ქალაქის განადგურება და თვალს მივაპყრობთ იმას, რომ ისინი საზეიმო ქებით ადიდებდნენ უფალს. კიდევ რა არის აღწერილი აქ, თუ არა ცოდვილთათვის სამაგიეროს მიზღვა და მართალთათვის ჯილდოს მიგება? ასე ამბობს დანიელი: მრავალი მიწაში მიძინებული გამოიღვიძებს, ზოგი საუკუნო სიცოცხლისთვის, ზოგი საუკუნო გმობისთვის და შერცხვენისთვის (დან. 12:2), რათა მათ ყოველთვის შეძლონ ამის დანახვა. ამიტომ ნათქვამია: და მისი კავამლი, ადის უკუნითი უკუნისამდე.
აპრინგიუსი, ტრაქტატი გამოცხადებაზე.
მომესმა ... მგრგვივნავი ხმა - ეს ხმა არის ეკლესიის ხმა, როდესაც იგი დატოვა ყველა ბოროტმა ადამიანმა, ვინც საუკუნო ცეცხლში უნდა დამწვარიყო. და მისი კვამლი, - ამბობს იოანე, - ადის უკუნითი უკუნისამდე (1). მოუსმინეთ, ძმებო, და ძრწოდეთ, და დანამდვილებით იცოდეთ, რომ ბაბილონი და მეძავი, რომელთა კვამლი ადის უკუნითი უკუნისამდე, მხოლოდ ხარბ, გარყვნილ და ამპარტავან ხალხს აღნიშნავს. ამიტომ, თუ გსურთ თავიდან აიცილოთ ეს ბოროტება, ნუ ჩაიდენთ ასეთ მძიმე ცოდვებს. განა ხილული კვამლი ადის უკუნითი უკუნისამდე დამწვარი ქალაქისგან და არა იმ ადამიანებისგან, ვინც ქედმაღალია? ადის, და არა - ავა, რადგან ამ საუკუნეშიც ბაბილონი კვლავ დაღუპვისკენ მიექანება. აკი ბაბილონი ნაწილობრივ იწვება, ისევე როგორც იერუსალიმი - მხოლოდ იმ წმინდანებში, ვინც ამ ქვეყნიერებას განერიდა - ადის ზეცად, რასაც უფალი ცხადად გვიჩვენებს ღარიბებისა და მდიდრების მეშვეობით (იხ. იგავი მდიდარსა და ლაზარეზე: ლუკა 16:19-31. - რედ.).
_____________________
1. შეად. გამოცხ. 19:3. კესარიოსის ტექსტშია fumus eorum, მათი კვამლი, მაშინ როდესაც ვულგატაში და სინოდალურ თარგმანშია - fumus eius, მისი კვამლი. გარდა ამისა, ზმნა ascendit-ს ერთნაირი ფორმა გააჩნია აწმყოსა და წარსულში, მაგრამ კესარიოსი მას იყენებს აწმყოში: ადის და არა ადიოდა - რედ.
_____________________
წმ. კესარიოს არლელი, გამოცხადების გადმოცემა.
ქება ღმერთს
ნათქვამია: მომესმა ცაში მგრგვინავი ხმა, როგორც ხმა ურიცხვი ხალხისა, - რადგან წმინდა ანგელოზები უთვალავია. როგორც ერთ-ერთი მამა ამბობს (2) - ოთხმოცდაცხრამეტი ცხვარი, რომლებიც დაცულნი არიან (ფარაში) და გზას არ ასცდენიან, აღნიშნავს ანგელოზებს, ხოლო ერთი დაკარგული შვილი - მთელ კაცობრიობას (შეად. მათე 18:12-13, ლუკა 15:4-7).
_____________________
2. ეკუმენიოსს მხედველობაში ჰყავს წმ. ეპიფანე კვიპროსელი, სიტყვა ქრისტეს განკაცების შესახებ (PG 43:481). - რედ.)
_____________________
ისინი ამბობენ: ალილუია! ეს ებრაული სიტყვაა და ნიშნავს - ადიდეთ, უგალობეთ ღმერთს. ამიტომ ისინი აღავლენენ დიდებას სულიერი ბაბილონის სამართლიანად განსასჯელად. და მეორედაც აღავლენენ ამ ქებას, და უფრო ქვემოთ კიდევ აქებენ (იხ. გამოცხ. 19:3-4. - რედ.), რათა ალილუიას სამგზის აღვლენით განადიდონ წმინდა სამება, რომელსაც ქება მრავალგზის აღუვლინეს, რადგან სამება არის ღმერთი.
მისი კვამლი, - ნათქვამია, - ადის უკუნითი უკუნისამდე - ალილუიას ქებით შეწყდა თხრობის მიმდინარეობა სიტყვის შუაგულში, რადგან, უდავოდ, ეს წინადადება ასე გრძელდება. და პოვნილ იქნა შენში წინასწარმეტყველთა, წმინდათა და ამ ქვეყნად ყველა მოკლულის სისხლი. და მისი კვამლი ადის უკუნითი უკუნისამდე. ის ამბობს - კვამლი - რადგან ქალაქი, რომელზეც საუბრობს, მთლიანად დაიწვა: კვამლი, როგორც წესი, ცეცხლზე მიუთითებს.
ეკუმენიოსი, გამოცხადების განმარტება.
ალილუია საღვთო გალობაა. იგი საღვთო დიდებას აღნიშნავს, ამინ კი ამას - ჭეშმარიტად, იყოს ამას ანგელოზები წმინდანებთან ერთად სამგზის უგალობენ სამპიროვან ღმერთს - მამას, ძესა და სულიწმიდას, რომელმაც თავისი მონების სისხლის გამო, რომელიც ბაბილონის მიერ დაიღვარა, იძია შური და ბაბილონში მცხოვრებთა დასჯით ცოდვა ამოკვეთა. და მისი კვამლი ადის უკუნითი უკუნისამდე. - ეს მიუთითებს იმაზე, რომ ეს საჯსელი გაგრძელდება მარადიულ ცხოვრებაშიც.
ანდრია კესარიელი, გამოცხადების განმარტება.
4. ოთხი ცხოველი და ოცდაოთხი უხუცესი დაემხნენ და თაყვანი სცეს ტახტზე მჯდომარე ღმერთს, და თქვეს: ამინ! ალილუია!
5. და გამოვიდა ხმა ტახტით, რომელმაც თქვა: აქებდეთ ჩვენს ღმერთს ყოველი მონა მისი და მოშიში მისი, მცირე თუ დიდი.
ერთიანი ქება
ის ფაქტი, რომ უხუცესები და ცხოველები ამბობენ - ამინ - ეს ნიშნავს მათ თანხმობას წმინდა ანგელოზების მიერ აღვლენილი ქებისა, რადგან ებრაულიდან ბერძნულ ენაზე ამინ ითარგმნება, როგორც დაე, იყოს ასე.
და გამოვიდა ხმა ტახტით, რომელმაც თქვა: აქებდეთ ჩვენს ღმერთს ყოველი მონა მისი და მოშიში მისი, მცირე თუ დიდი.
მცირეს იოანე უწოდებს მათ, ვინც უფრო წარმატებულია წმინდა საქმით, ხოლო დიდს - უპირატესად წმინდანებს.
ეკუმენიოსი, გამოცხადების განმარტება.
ის ფაქტი, რომ ხმამ ბრძანა, აღევლინათ დიდება და ახსენა, რომ ეს შესრულდა, იმის ნიშანია, რომ ღმერთმა მიიღო თავის რჩეულთა ლოცვა, როგორც მისთვის სათნო. მართლაც, მას ესათნოვა ეს ქება და მიუთითა - ეს საუკუნოდ იქნებოდა. ეკლესიაში დიდნი არიან ისინი, ვის შესახებ მოციქულმა თქვა: სიბრძნეს კი ჩვენ ვქადაგებთ სულიერად მოწიფულთა შორის (1 კორინთ. 2:6); და რომელთა შესახებაც ამბობს უფალი: ვინც აღასრულებს და ასწავლის, უდიდესად იწოდება ცათა სასუფეველში (მათე 5:19). მცირენი კი არიან ისინი, ვის შესახებ ნათქვამია: როგორც ჩვილებს ქრისტეში. რძით გზრდიდით და არა საჭმლით (1 კორინთ. 3:1-2).
პრიმაზიუსი, გამოცხადების განმარტება.
ღვთის ტახტი ქერუბიმები არიან, რომლებიც ბრძანებენ ღვთის დიდებას დიდი და მცირე კეთილი საქმეებით, თითოეულის ძალის შესაბამისად. ვფიქრობ, მოკვდინებული ყრმები, ასაკით მცირენი, სრულყოფილებას ვერ მიწევნულნი, აღდგებიან, როგორც დიდები და განადიდებენ ჩვენს შემოქმედ ღმერთს.
ანდრია კესარიელი, გამოცხადების განმარტება.
ეკლესია განადიდებს ღმერთს არა მხოლოდ პირით, არამედ თაყვანისცემის მთელი სიტკბოებით. როდესაც ამბობს: ამინ! ალილუია! ამ სიტყვების თარგმნა თუმცა შესაძლებელია (რადგან, როგორც ვთქვი, მათ აქვთ კავშირი რწმენასთან, ჭეშმარიტებასა და უფლის დიდებასთან), მაგრამ, მათი მშობლიური ენის სიწმინდისადმი პატივისცემის ნიშნად, ისინი კვლავ გამოიყენება ძალმოსილებით (თარგმნის გარეშე). ამრიგად, ეკლესია განაგრძობს გალობას ალილუია ყოველ კვირას და სულთმოფენობის დღეს (3) აღდგომის სასოებისთვის, რაც უფალში მომავალი დიდებაა. ნათქვამია: მცირე თუ დიდი, - ბუნებრივია, მცირე ბუნებრივ შესაძლებლობებთან დაკავშირებით არაფერს ნიშნავს, თუ გული და ბაგე აღსავსეა უფლის დიდებით.
_____________________
3. Quinquagesima - ლათინურ ტრადიციაში ორმოცდამეათე დღე პასექამდე, რომელიც იწყებს დიდი მარხვის პერიოდს - რედ.
_____________________
ღირ. ბედა პატივდებული, გამოცხადების განმარტება.
6. და მომესმა ხმა, როგორც დიდძალი ხალხის, მრავალი წყლისა და საზარი ქუხილის ხმა, რომელმაც თქვა: ალილუია! რადგანაც გამეფდა უფალი ღმერთი ჩვენი, ყოვლისმპყრობელი.
ღმრთის დიდება
(ტყვეობაში ყოფნისას) პავლე მიმართავს ეკლესიის წინასწარმეტყველებს: როდესაც იკრიბებით, - ამბობს ის, - თვითეულ თქვენგანს თანა აქვს ფსალმუნი, აქვს მოძღვრება, აქვს ენა, აქვს გამოცხადება, აქვს განმარტება, - ყოველივე ეს ასაშენებლად იყოს (1 კორ. 14:26). და კვლავ სხვა ადგილას: თუ სულით ვგალობ, გონებითაც ვიგალობებ (1 კორ. 14:15). ანალოგიურად, იაკობი თავის ეპისტოლეში ამტკიცებს: უჭირს რომელიმე თქვენგანს? ილოცოს. ულხინს? ფსალმუნი იგალობოს (იაკ. 5:13). და იოანე აპოკალიფსისში იმეორებს, როდესაც სული გამოეცხადა მას, რომ მან იხილა და მოესმა ხმა ზეციდან, როგორც დიდძალი ხალხის, მრავალი წყლისა და საზარი ქუხილის ხმა, რომელმაც თქვა: ალილუია! ამიტომ, არავის უნდა ეპარებოდეს ეჭვი, რომ ეს მსახურება, თუ იგი აღესრულება მართალი რწმენითა და თაყვანისცემით, მსგავსია ანგელოზთა მსახურებისა, რომლებიც ძილისა და ზედმეტი საქმეების გარეშე განუწყვეტლივ განადიდებენ ღმერთს ზეცაში და აქებენ მაცხოვარს.
წმ. ნიკიტა რემესიანელი, ფსალმუნთა გამოყენების შესახებ (JTS 24 (1923):238-239. მსგავსი კომენტარი აქვს მოცემული კასიოდორს. ფსალმუნთა განმარტება (ACW 53:162-63) - რედ.).
ერთარსი სამება
სერაფიმები, ღვთაებრივი წინასწარმეტყველის ესაიას თანახმად, სამგზის გალობენ წმიდა არს, და ამ სამწმიდაარს გალობას აქცევენ ერთ უფლებაში, რითაც მიანიშნებენ, რომ გალობა მიემართება სამი (იპოსტასური) თვისებისადმი, უფრო სწორედ, სამი პირისადმი, თანაც ღმერთი ხომ ერთია თავისი არსებით. ასევე ამ წიგნში, სამგზისი ალილუიას წარმოთქმით პატივი მიეგო რა წმიდა იპოსტასთაგან თითოეულს, ღვთაებრივი ანგელოზები ახლა ალილუიას გალობენ ყოვლადწმიდა სამების პატივსაცემად, და განგვიმარტავენ, რომ ყოვლადსაგალობელ წმიდა სამებას ერთი აქვს ყოფიერება ერთ არსსა და ღმრთეებაში.
ნათქვამია: რადგანაც გამეფდა უფალი ღმერთი ჩვენი, ყოვლისმპყრობელი. უფალი ჩვენი იესუ ქრისტე ჯერ კიდევ მაცხოვნებელ განკაცებამდე გამეფდა მამასთან და ყოვლადწმიდა სულთან ერთად, როგორც მხოლოდშობილი ძე, მამის სიტყვა და ყოველივეს შემოქმედი. ხოლო განკაცების შემდეგ, მსგავსადვე, როგორც უფალს და მეუფეს ყოველივესი, არაფერში განუცდია დანაკლისი განკაცების გამო, რაც კი ეხება ძალაუფლებას და მეფობას ყოველივეზე. მაგრამ, რადგან ყოვლისმცოდნე მოციქულის თანახმად, ჯერაც ვერ ვხედავთ, რომ ყოველივე იმყოფება მისი მმართველობის ქვეშ, არამედ მომავალში დაემორჩილება მას ყოველივე (მათ შორის) დღეს მცხოვრებნიც, ვინც დღემდე არ იდრეკს ქედს მის წინაშე და ეწინააღმდეგება, რადგან დამორჩილდება მას თვით სიკვდილიც - და განქარდება უკანასკნელი მტერი - სიკვდილი (1 კორინთ. 15:26), - სამართლიანად შეჰღაღადებენ მას ღვთაებრივი ანგელოზები: გამეფდა უფალი ღმერთი ჩვენი, ყოვლისმპყრობელი, და ქება-დიდებას აღუვლენენ მომავალ საუკუნეს, ვინაიდან მაშინ, ყოველივეს დამორჩილებასთან ერთად ქრისტე მოიპოვებს სრულ მეუფებას ყველაფერზე. ვიღაცეებისთვის ეს მორჩილება განხორციელდბა ტანჯვაში, სხვებისთვის კი - ღმრთის პირისპირ ხილვაში, მაგრამ არა ისე, როგორც ახლა: ბუნდოვნად ... როგორც სარკეში (1 კორინთ. 13:12).
ეკუმენიოსი, გამოცხადების განმარტება.
ხმა (4) ნიშნავს იმ აღმსარებლობას, რომლის შესახებაც ამბობს ესაია: ხმამაღლა იყვირე, თავს ნუ დაიზოგავ; ბუკივით აღიმაღლე ხმა (ესაია 58:1). ამ აღმსარებლობაში ასევე ჩანს ძრწოლა ღვთაებრივი სამსჯავროს წინაშე. ძრწოლას, ვფიქრობ, ასევე შთაგვაგონებს ქუხილის ხსენება. ... მრავალ წყლებში, როგორც წესია, ნაჩვენებია ის ადამიანები, რომლებიც ღმერთს ქება-დიდებას აღუვლენენ: ალილუია. ამრიგად, როდესაც ეკლესია ქადაგებს, და ძრწის, და ქებას აღუვლენს უფალს, ის სიხარულით თრთის, როგორც ვკითხულობთ: ჰმონეთ უფალსა შიშით და უგალობდით მას ძრწოლით (ფსალმ. 2:11).
_____________________
4. პრიმაზიუსთან vocem tubarum (საყვირთა ხმა) და არა vocem turbae (magnae) (ხმა მრავალრიცხოვანი ხალხისა, როგორც ეს სინოდალურ ტექსტშია - რედ.
_____________________
პრიმაზიუსი, გამოცხადების განმარტება.
კავშირი ქრისტესთან
დიდძალი ხალხის, მრავალი წყლისა და საზარი ქუხილის ხმა, აჩვენებს მთელ ანგელოზურ და ზეციერ უთვალავ ძალთა გალობის შეხმატკბილებას, რომელთაც ზოგიერთები გულისხმობდნენ იმ წყლებში, რომელნიც ცათა მაღლა არიან (ფსალმ. 148:4). მათთან ერთად აქებს შემოქმედს მართალთა მთელი კრებული და სისრულე. უფალი იესუ ქრისტე თავისი კაცთმოყვარებით გამეფდა მათზე, რომელთაც ისედაც ფლობდა, როგორც შემოქმედი; და იმეფებს ან გონისმიერი შემეცნებით, ან ძალაუფლებით, რომელიც შეჰფერის მეფესა და მსაჯულს. კრავის ქორწილს უწოდებს ეკლესიის კავშირს ქრისტესთან, რომლის გამამშვენებელნი იყვნენ ღვთაებრივნი მოციქულნი, რომელთაც მას მიანიჭეს სულიერი წინდი, რომელსაც ექნება წმიდა და ჭეშმარიტი ერთობა პირისპირ.
ანდრია კესარიელი, გამოცხადების განმარტება.
უფლის მარადიული დიდება
მგალობელთა ხმა, რომელიც ჰგავდა საზარელ ქუხილს, მათი გულების ღვთისმოსაობაზე მიანიშნებს. ქების მრავალგზისი განმეორებით ხმა შეჰხარის უკეთურთა დაცემას და უფლისა და მისი წმინდანების მარადიულ დიდებას.
ღირ. ბედა პატივდებული, გამოცხადების განმარტება.
წყაროები:
1. Библейские комментарии отцов Церкви и других авторов I - VIII веков. Книга Откровения Иоанна Богослова. Тверь: Изд. Герменевтика, 2009.
2. ბიბლია განმარტებებით. აპოკალიფსისი. გამოცხადება იოანე ღვთისმეტყველისა (I ნაწილი). თბილისი. გამომც. პალიტრა. 2021 წ.