აპოკალიფსისი > განმარტება
"ქალი, ზურგზე აჯდა წითელ
მხეცს, გმობის სახელებით სავსეს..."
(გამოცხ. 17:3-4)
"და წამიყვანა უდაბნოში სულით, და ვიხილე ქალი, ზურგზე რომ აჯდა წითელ მხეცს, რომელსაც, გმობის სახელებით სავსეს, შვიდი თავი და ათი რქა ჰქონდა. ხოლო ქალს ემოსა პორფირი და ძოწეული, ოქროთი, პატიოსანი თვლებითა და მარგალიტებით შემკული, და ხელთ ეპყრა სიბილწითა და მისი სიძვის უწმინდურებით სავსე ოქროს ბარძიმი" (გამოცხ. 17:3-4).
17-ე თავის დასაწყისში გამოცხადების მხილველი იმავე ადგილას რჩებოდა, სადაც მას ეხსნებოდა საღმრთო რისხვის უკანასკნელი თასების პანორამები (თ. 15 და თ. 16), - ანუ იმყოფებოდა იმ ზეციურ რეალობაში, რომელსაც ეკუთვნის თვით ხელთუქმნელი კარავი, და ყოველი მოვლენა, რაც კი მასში ხდება (შეად.: "და მომესმა ტაძრიდან მგრგვინავი ხმა, შვიდ ანგელოზს რომ ეუბნებოდა: წადით და დასთხიეთ ქვეყნად შვიდი თასი ღვთის რისხვისა" (გამოცხ. 16:1).
მაგრამ "მრავალ წყალზე მჯდომი მეძავი დედაკაცის" (გამოცხ. 17:1) საბოლოო სამსჯავროს დასამოწმებლად მოც. იოანე აღმოჩნდება "სულით" აღმოჩნდება "უდაბნოში" (გამოცხ. 17:3), რაც გვკარნახობს იმას, რომ 17-ე თავის მომდევნო ხილვები აღვიქვათ, როგორც განყენებული მეტაფორები, რომლებიც წარმოადგენენ არა თვით მოვლენებს, არამედ მათ წინასწარმეტყველურ სახეებს.
("სულიერ უდაბნოში", სადაც იმყოფება მეძავი-დედაკაცი, შესაძლოა ვიგულისხმოთ ის უდაბნო, რომელიც ნახსენებია გამოცხ. 12:6 და გამოცხ. 12:4-ში. მაგრამ რადგან ქალი, რომელმაც შვა ღვთაებრივი ყრმა, გაიქცა "ახალაღთქმისეული გამოსვლის უდაბნოში", - უეჭველია, რომ უდაბნო, რომელიც ურჩხულისგან იფარავს "მზით შემოსილ ქალს", ყველა აზრით შეესაბამება სინას "მაცხოვნებელ" უდაბნოს.
რაც შეეხება "მეძავის უდაბნოს", - ის განსხვავდება "გამოსვლის უდაბნოსგან", რადგან "მხეცზე მჯდომი ქალი" ბრწყინვალედ არის ჩაცმული, და მდიდრულად მოკაზმული, ის ზის "მრავალ წყალზე", და არაფერს საჭიროებს, ანუ აქვს ყველაფერი ის, რაც ვერ ექნებოდა "წინასწარმეტყველურ უდაბნოში" რომ ყოფილიყო.
სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, უდაბნოს მეძავის ირგლივ ხედავს მხოლოდ მოც. იოანე, - მაგრამ თვით მეძავი ასე არ მიიჩნევს, და სრულიად კმაყოფილია იმ ადგილით, სადაც ის იმყოფება. ასე რომ მსგავსი ხატება შეიძლება აღნიშნავდეს მხოლოდ სიცარიელეს, რომელიც დაკავშირებულია ღმრთითგანდგომილებასთან, რაზეც "მხეცზე ამხედრებული მეძავი" სულაც არ სწუხს.
ასე, მაგალითად, ანდრია კესარიელი შესაბამის კომენტარებში აღნიშნავს, რომ სულიერი აზრით "ჩვენ უდაბნოდ მივიჩნევთ საზოგადოდ ყოველ ქალაქს ან ადამიანთა საზოგადოებას, რომელიც სძულს უფალს სულიერი სიბრმავის, სიძვა-მრუშობის და სხვა ბიწიერებათა გამო", - ხოლო პროფ. ლოპუხინი გვთავაზობს ეს უდაბნო აღვიქვათ "ზნეობრივ-რელიგიური აზრით, მიტოვებულობის, დაშორებულობის აზრით. დიდი მეძავი იმყოფება უდაბნოში არა სხვა რომელიმე აზრით, თუ არა იმით, რომ თავისი ბოროტმოქმედებებისთვის სრულიად მიტოვებულია ღმრთისგან და განწირულია სულიერი სიკვდილისთვის, ზნეობრივი წარწყმედისთვის".
შეად.: "... მე დავსჯი ბაბილონის მეფეს და ამ ხალხს, ამბობს უფალი, ქალდეველთა ქვეყანას მათი დანაშაულის გამო; და სამარადისო უდაბნოდ ვაქცევ მათ" (იერ. 25:12)).
ამასთან საკმაოდ ნიშანდობლივია, რომ იდუმალი მეძავი-დედაკაცი ერთდროულად ზის "მრავალ წყლებზეც", - და "წითელ მხეცზეც", რომელსაც აქვს შვიდი თავი და ათი რქა, რომლებიც ზუსტად შეესაბამებიან ციდან გადმოგდებული ურჩხულის "თავებსა და რქებს" (შეად.: "სხვა ნიშანიც გამოჩნდა ცაში: აჰა, წითელი ურჩხული დიდი, რომელსაც ჰქონდა შვიდი თავი და ათი რქა, და თავს ედგა შვიდი გვირგვინი" (გამოცხ. 12:3). და რადგან ის ამ ერთგვარ "მრავალრიცხოვან წყალთაგან" არ გადამჯდარა "მის მატარებელ მხეცზე", სრულიად აშკარაა, რომ "წითელი მხეცი" სიმბოლური აზრით თვითონვეა ეს "მრავალი წყლები" (შეად.: გამოცხ. 17:15).
შესაბამისად, სწორედ "წითელი მხეცი" უნდა მივიჩნიოთ იმ არამატერიალურ საფუძვლად, რომელზეც წინასწარმეტყველ ზაქარიას ხილვებში იყო "დაყენებულ" დედაკაცი, რომელსაც ერქვა "უკეთურება მთელ ქვეყანაზე" (ზაქ. 5:6-11), რაც ადრე დეტალურად უკვე განვიხილეთ, - ხოლო კიდევ უფრო განყენებული აზრით "მეძავი-დედკაცი" და "მისი მატარებელი მხეცი" წარმოადგენენ "მსოფლიო ბაბილონის გოდოლის" ერთგვარ მსგავსებას.
ასეა თუ ისე, იდუმალი წითელი მხეცი, რომელიც ნაწილობრივ ურჩხულს წააგავს, მაგრამ არსებითად "მრავალი წყალია", არ უნდა გავაიგივოთ თვით "წითელ ურჩხულთან", რომელიც რეალური დაცემული ანგელოზია, ანუ კონკრეტულ პირთან (შეად.: "... გადმოვარდა ქვეყნად და თან გადმოჰყვნენ მისი ანგელოზები" (გამოცხ. 12:9).
რადგან მეძავის მატარებელი მხეცი "უსახურად" გამოიყურება და არ გააჩნია არც "საკუთარი" სახელი, არც "პირადი" საქმეები, შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ ამ სიმბოლოში აღწერილია ცისქვეშეთის ყველა უკეთური ბინადარი.
(სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ის ვითარება, რომ წითელი მხეცი "აღვსილია გმობით სავსე სახელებით", მოწმობს მასზე, როგორც განსაზღვრულ "უკეთურ ალტერნატივაზე" ოთხი ზეციური ცხოველისა, რომლებიც, როგორც ითქვა, "აღვსილნი იყვნენ თვალებით" (გამოცხ. 4:8) და კრებითი აზრით განასახიერებდნენ უფლის გზებით მავალ ყოველ ქმნილ სიცოცხლეს.
ხოლო იმის გათვალისწინებით, რომ სულიერი რეალობებში მოქმედებს გარდაუვალი კანონი, რომლის თანახმადაც სახელის გამოსახვის ადგილს განსაზღვრავს სულიერი ხარისხი, ამ სახელის მატარებელის მდგომარეობა და მდებარეობა, - უეჭველია, რომ "წითელი მხეცი", რომელშიც "დატევნილია" მკრეხელურ სახელთა მთელი ერთობლიობა, მოიცავს მთელ უკეთურ და უღმრთო კაცობრიობას, შეად.: გამოცხ. 17:15).
მეორე მხრივ, არ გვაქვს არანაირი
საფუძველი დავეჭვდეთ იმაში, რომ "წითელი მხეცი", რომელზეც ზის მეძავი, არის
იგივე იდუმალი უკეთური პერსონაჟი, რომელიც 13-ე თავში
"ზღვიდან ამოდიოდა და მსგავსი იყო "დიდი წითელი ურჩხულისა" არა მარტო
"შვიდი თავით" და "ათი რქით", არამედ სხვადასხვა "მკრეხელური
სახელებით" (გამოცხ. 13:1-3).
(სიტყვამ მოიტანა და, წითელი ფერი ძველთაგანვე მიიჩნეოდა "სამეფო" ფერად, - ხოლო ზღვიდან ამომავალი მხეცი, ფლობს ძალაუფლებას ბუკვალურად მთელ დედამიწაზე, შეად.: "... და მიეცა მას ხელმწიფება, რათა მბრძანებლობდეს ყველა ტომსა და ხალხს, ერსა და ენას" (გამოცხ. 13:7)).
გარდა ამისა, რადგან მეძავი-დედაკაცი მოგვიანებით, ტექსტის მიხედვით წარმოდგება, როგორც "სისხლით დამთვრალი", წითელი ფერი მისი მატარებელი მხეცისა შეიძლება აღვიქვათ როგორც კიდევ ერთი მოწმობა მათი შემაერთებელი საიდუმლოსი (მითუმეტეს, რომ ყოველი მხედარი შეიძლება "მხედრად" იწოდოს მხოლოდ მაშინ, როდესაც ის განიხილება ცხენთან ერთად, შეად.: გამოცხ. 17:6-7); თანაც ამ კონტექსტში მხეცის "სისხლისფრობა", სხვა ყველაფერთან ერთად, ასახავს მის საკუთრივ მონაწილეობას იმ სისხლისღვრაში, რომლისთვისაც დანაშაული ეკისრება "დიდ მეძავს" (თანაც, შვიდთავიანი მხეცი ამოდის იმ სიმბოლური ზღვიდან, რომელიც მეორე საყვირის დროს ნაწილობრივ სისხლად გადაიქცა, - გამოცხ. 13:1; 8:8-11; 18:24).
რაც შეეხება მხეცზე შემჯდარი მეძავი-დედაკაცის სამოსსა და მორთულობას, - უეჭველია, რომ მისი მდიდრული შესამოსელი ყველა აზრით ემსგავსება სამეფო შესამოსელს. მაგრამ იმის გათვალისიწინებით, რომ მის შინაგან არსზე მოწმობს არა "გარეგანი შესამოსელი", არამედ მისთვის დამახასიათებელი აზრები, მოტივები და მისწრაფებები, რომლებიც შობენ ყველაზე მასშტაბურ ურჯულოებას და უსაზღვრო სულიერი მრუშობას, - მისი შესამოსელის ყოველი დეტალი აღქმულ უნდა იქნას არა ბუკვალური აზრით, არამედ ძველაღთქმისეული სიმბოლოების პროექციაში, რომელშიც მოცემულია "დიდ ქალაქთა" ბრწყინვალება ხრწნადი და ამაო ღირებულებებით.
თანაც თუკი "ბაბილონი", როგორც ერთ-ერთი ასეთი "სიმბოლური ქალაქი", არსებობს თვით "ბაბილონის მეძავის" სახელწოდებაში, ხოლო წინასწარმეტყველური შესაბამისობანი მეძავ-დედაკაცსა და ბიბლიურ ქალაქ ტვიროსს შორის ადრეც აღგვინიშნავს, - მაშინ მიწიერი იერუსალიმი უერთდება "ბაბილონის დიდი მეძავის" კრებით ხატებას, მათ შორის ეზეკიელის წიგნის მეშვეობითაც, სადაც 16-ე თავში აღწერილია "იერუსალიმის ხრწნადი ძვირფასეულობანი", ხოლო 23-ე თავში წინასწარმეტყველი ამხელს "მორთულ-მოკაზმულ მეძავებს" ოჰოლასა და ოჰოლიბას (ანუ იუდასა და სამარიას).
მეტიც, სწორედ "დიდი ქალაქების" სიმბოლოებში იყო აღწერილი მეძავის კუთვნილი და "მეძავობითა და უკეთურებით" აღვსილი ოქროს თასი, რომლის შესახებაც მოწმობს გამოცხადების 17:4-ე თავი, შეად.:
"გაიქეცით ბაბილონიდან და ყველამ თავის თავს უშველოს. არ დაიღუპოთ მისი სასჯელით, რადგან ეს უფლის განკითხვის ჟამია, ის მიუზღავს მას სამაგიეროს. ოქროს თასი იყო ბაბილონი უფლის ხელში მთელი ქვეყნის დამათრობელი; მის ღვინოს სვამდნენ ხალხები. უეცრად დაეცა ბაბილონი და დაილეწა; ივალალეთ მასზე, მოიღეთ ბალსამონი მისი ჭრილობისთვის, იქნებ განიკურნოს. ვმკურნალობდით ბაბილონს და არ განიკურნა; მოეშვით და წავიდეთ ჩვენ-ჩვენ ქვეყანაში, რადგან ცას მისწვდა მისი სასჯელი და ღრუბლებამდე აიწია" (იერ. 51:6-9).
(აქ კიდევ
ერთხელ შეგვიძლია აღვნიშნოთ, რომ იერემიას მოწმობის თანახმად "ბაბილონის ოქროს
თასი" აღვსილია განსაკუთრებული ღვინით, რომელიც ზუსტად შეესაბამება "უკეთურების
ღვინოს", რომელიც ნახსენებია ესაიას წინასწარმეტყველებაში (იხ. ეს. 5:13-16) და,
რომელსაც მისით "დამთვრალი ხალხი" ჯერ ტყვეობაში მიჰყავს, შემდეგ კი ტარტაროზში).
მასალა მომზადებულია საიტ "აპოკალიფსისის" რედაქციის მიერ მართლმადიდებლური .წყაროების. მიხედვით. 2025 წ.